آموزش بستن دکمه، زیپ و گره زدن
در شماره قبل آموزش لباس پوشیدن را به طور مفصل شرح دادیم. در ادامه مطلب به آموزش مراحل تکمیلی آن یعنی بستن دکمه، زیپ و گره زدن می پردازیم. در آموزش دکمه بستن و به خصوص برای کودکانی که در مهارت های دستی ضعیف هستند باید تمرینات و مراحلی را نیز قبل از باز کردن و بستن دکمه مدنظر قرار دهیم. قبل از آن نیزباید مطمئن شویم که کودک در گرفتن اشیای کوچک با دو انگشت شست و سبابه مهارت لازم را داشته باشد. وقتی آموزش دکمه بستن را شروع می کنیم به نحوی با چند مرحله ی نسبتاً جداگانه روبرو هستیم. یعنی بستن و باز کردن دکمه ی جدا (دوخته نشده) باز و بسته کردن دکمه دوخته شده (خارج از تن) و نیز تکرار همین اعمال بر روی لباسی که در تن یک شخص دیگر و در آخر به تن خود کودک است. در هر چند مرحله باید ابتدا با دکمه و جا دکمه ی بزرگ و سپس با دکمه و جا دکمه کوچک تمرین شود. اکنون یک مقوا را برداشته و یک سوراخ به شکل جای دکمه(افقی یا عمودی) در آن ایجاد می کنیم. یک مداد کوچک را به کودک داده تا آن را از یک طرف وارد سوراخ کرده و از طرف دیگر آن را بیرون بکشد. کودک باید با به کارگیری هر دو دست این کار را انجام دهد یعنی با یک دست مقوا را بگیرد و با دست دیگر عمل فرو کردن و خارج کردن مداد را انجام دهد. پس از توفیق کودک یک دکمه بزرگ را به او داده تا عمل فوق را به جای مداد با آن دکمه تکرار کند(دکمه نباید به جایی دوخته شده باشد). در این مرحله کودک باید ضمن تمرین یاد بگیرد که جهت دکمه را با جهت جا دکمه هماهنگ کند. هنگامی که مهارت کودک را در این کار کافی تشخیص دادیم، سوراخ فوق را روی یک پارچه معمولی ایجاد می کنیم تا کودک با یک دست پارچه را نگه داشته و با دست دیگر دکمه دوخته نشده را از سوراخ پارچه رد کند و بیرون آورد. البته لازم به ذکر است که برخی از کودکان که دارای مهارت های حرکتی ظریف تر هستند نیاز به این مراحل و تمرینات مقدماتی ندارند. به هر حال به عهده ی فرد آموزش دهنده است که مرحله ی شروع را تشخیص دهد. شاید تمرینات فوق تا اندازه ای ساده و آسان به نظر برسند اما برای کودکانی که در مهارت های انگشتی ضعیف هستند مواجه کردن آن ها با یک مهارت چند مرحله ای ممکن است به قدری نا امید کننده باشد که از کل آن صرف نظر کرده و همکاری لازم را با شما نداشته باشند. به هرحال پس از اطمینان از داشتن مهارت های ارائه شده فوق به سراغ دکمه های دوخته شده و جا دکمه ی واقعی می رویم.
باز هم شروع با دکمه های درشت بهتر است. در نهایت باید انواع دکمه ها و لباس ها را برای تعمیم دهی مورد آزمایش قرار دهیم. وقتی کودک روی یک لباس که روی میز و جلوی او قرار داده شده بستن دکمه را با موفقیت انجام داد می توانیم بستن دکمه روی لباسی که در تن شما است را به او ارائه دهید و در آخرین مرحله هم کودک تمرین را با لباسی که در تن خودش است انجام می دهد. مثل همیشه در نظر داریم که با انجام هر مرحله ی کوچک باید تشویق و تقویت کننده ها را به موقع و به اندازه به کار بریم. مواردی که کودک مشکل دارد سرنخ ها و هدایت های عملی و کلامی نیز به موقع استفاده و به موقع حذف شوند.
بستن زیپ:
بستن زیپ شلوار معمولا با اندکی تمرین یاد گرفته می شود اما بستن زیپ کاپشن که نیاز به جفت کردن دو سر زیپ دارد باید ابتدا روی کاپشنی که در تن کودک یا فرد دیگری نیست و جلوی او قرار دارد تمرین شود و سرانجام با کاپشنی که در تن شما و خود کودک است انجام شود.
آموزش گره زدن:
گره انواع مختلفی دارد که معمولی ترین و پر کاربردترین آن ها گره ساده، گره گلی و گره پاپیونی است. بالطبع برای شروع آموزش گره ساده را در نظر می گیریم. ابتدا دو سر نخ را به صورت آزاد روی میز قرار می دهیم. می توانید نخ را به جایی بسته که دو سر آزاد آن جلوی کودک و روی میز قرار داده شود (مثلا در یک مقوا دو سوراخ ایجاد کرده و نخ را از آن رد می کنیم مواردی که از هر دو سوراخ یک سر نخ بیرون آمده باشد) حالا گره زدن را به سه مرحله تقسیم می کنیم: 1- ابتدا گذاشتن یک نخ روی نخ دیگر(به صورت ضربدری) 2. رد کردن یک سر نخ از زیر نخ دیگر در محل مناسب و 3. گرفتن دو سر نخ و کشیدن آن ها تا محکم شدن گره. این سه مرحله را چند بار برای کودک انجام داده و تکرار می کنیم تا مشاهده کند و سپس دست های او را گرفته و به او کمک می کنیم که مراحل را یکی یکی انجام دهد. تمرین فوق را تا ایجاد مهارت کافی ادامه می دهیم و اگر خودش توانست آن را به صورت مستقل انجام دهد در مرحله ی تعمیم دهی با نخ ها و موقعیت های مختلف انجام می دهیم. اکنون کودک گره ساده را یادگرفته و می توانیم گره گلی را با او تمرین کنیم. ابتدا یک گره ساده می زنیم. سپس دو سر نخ را به صورت ضربدری روی هم قرار می دهیم با این تفاوت که یکی از نخ ها (معمولا طرف راست نخ) را تا می کنیم و روی نخ دیگر قرار می دهیم. در مرحله ی دوم سر تا شده را از زیر نخ دیگر عبور داده و در مرحله ی سوم دو سر نخ (تا شده و تا نشده را به همان صورت که هست می کشیم تا محکم شود). این عمل را نیز چند بار برای کودک انجام داده تا مشاهده کند و به روش فوق به او کمک می کنیم تا خودش این عمل را انجام دهد و سپس تمرین را تا استقلال کامل ادامه می دهیم. اکنون می توانیم گره پاپیونی را به کودک یاد بدهیم. در این قسمت هم مراحل همان مراحل فوق است با این تفاوت که دو سر نخ را ابتدا به صورت تا شده روی هم قرار می دهیم و مراحل قبل را تکرار می کنیم. برنامه تعمیم دهی برای ایجاد استقلال و تسلط کافی و تثبیت آموزش انجام شده ضروری است. پس از این که کودک گره زدن را به این صورت یاد گرفت در نهایت باید این آموزش کاربردی شود یعنی کودک بتواند بند کفش خود یا کمربندهای گره ای لباس خود را ببندد. برای بستن بند کفش آموزش را با کفشی که پوشیده نشده و رو به روی کودک قرار دارد تمرین کنید. وقتی کودک آن را کامل یاد گرفت به کفشی که در پای خودش است منتقل کنید. گاهی این مهارت ها برای برخی کودکان اوتیستیک و به خصوص در سنین پایین تر دشوار به نظر می رسد اما کودکان بسیاری با انجام این مراحل و دریافت تقویت های مناسب این مهارت ها را کسب کرده و به صورت مستقل برای خود انجام می دهند.
1397
فروردین
22
چهارشنبه 22 فروردين 1397
2018
April
11
افزودن دیدگاه جدید